in: SOSYAL BİLİMLERDE YENİ ARAŞTIRMALAR 5, ÖZLEM ÇAKIR-KEMAL ÇİFTYILDIZ, Editor, BERİKAN YAYINEVİ, Ankara, pp.479-500, 2021
XVI. yüzyılda Diyarbekir Eyaleti’nin sancakları arasında yer alan
Çermik Sancağı, doğusunda Ergani Sancağı, güneyinde Siverek Sancağı
ile çevrilidir. Yavuz Sultan Selim döneminde Osmanlı hakimiyetine
girdikten sonra XVI. yüzyıl boyunca dört tahrir dönemi geçirmiştir.
Bunlardan ilki 1518, ikincisi 1523, üçüncüsü 1540 ve sonuncusu 1566
yılına aittir. Tüm dönem boyunca kalabalık bir şehir özelliği taşımayan
Çermik Sancağı’nda nüfus büyük oranda köylerde toplanmıştır. XVI.
yüzyıl boyunca Müslim hane oranının, Gayrimüslim hane oranına
göre bir hayli yüksek olduğu tespit edilen sancakta, nüfusun yaklaşık
%85’inin İslam olduğunu ifade edebiliriz. Müslim nüfus kapsamında
ise Seyyid isim veya unvanına sahip şahısların da kayıtlı olması sancaktaki
toplumsal yapının farklı bir boyutunu ortaya çıkarmaktadır.