Research Information System
Other, pp.171-194, 2022
Öz
Türk dokuma kültürü, yer yaygısı, heybe, torba, çuval, mafraş gibi zengin ürün çeşitliliğine sahiptir.
Bunlardan biri de “ölümlük-dirimlik” dokumalardır. Genç kızların çeyizlerinde kendileri ve eşleri için
mutlaka bulunmaktadır. Halı ya da kilim olarak cenazesi defin için götürülürken sarılması amacıyla
dokunan, cicim ya da zili gibi farklı teknikli düz dokumalar yöresel olarak “sargı kilimi” ya da “ahretlik
dokuma” gibi farklı isimlerle bilinmektedir. Bu dokumalar mezarlık dönüşü ölen kişinin hayrına camiye
bağışlanmaktadır. Bu çalışmada günümüzde azalarak da olsa devam eden bu geleneğin önemli bir
dokumacılık merkezi olan Burdur ve köylerinde sürdürülme biçimi ve yörede bu amaçla dokunduğu
saptanan 29 adet zili teknikli düz dokumanın kullanılan hammadde, araç-gereç, dokuma tekniği, renk,
örge (motif) ve desen özellikleri incelenmiştir. Ayrıca araştırma sonucunda yöre dokumaları tasarım
ilkelerinden, örüntü, ritim ve yineleme, devinim, denge ve karşıtlık, baskınlık ve uyum açısından
değerlendirilmiştir. Ürünler az renk ve desenden oluşsa da, tasarımcının samimi katkılarını ve hayal
gücünü gösteren çok miktarda çeşitlilik gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Ölümlük, Dirimlik, Burdur, Dokumalar, Tasarım İlkeleri, Renk, Örge (Motif).