Mekânın Mahkûmları: Covid-19 Karantina Süreci Yaşlıları Nasıl Etkiledi?

---

Temurçin K. , Alaydın N. N.

Senex: Lisansüstü Yaşlılık Çalışmaları Kongresi, Antalya, Turkey, 30 - 31 October 2020, pp.12-13

• Publication Type: Conference Paper / Summary Text
• City: Antalya
• Country: Turkey
• Page Numbers: pp.12-13

Abstract

2020 yılının ilk çeyreğinde Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan ve çok kısa sürede neredeyse dünyanın tamamını etkisi altına alarak küresel bir salgın düzeyine ulaşan Covid-19, öncelikle çok hızlı yayılabilmesi ve ölümcül olması nedeniyle büyük bir panik havası yarattı. Çok geçmeden bu panik havasının da etkisiyle, hem yabancılara ve yurtdışından dönenlere hem de ölüm oranları nispeten daha yüksek olan yaşlılara karşı mesafeli bir dil kullanılmaya başlandı. Özellikle yaşlılar, Covid-19 gündeminin birincil aktörleri olarak günlerce zirvede kaldı. Yaşlıların virüse karşı daha hassas bireyler olarak risk taşıdıkları fikrine erişmek ise biraz zaman aldı. Bu noktada yaşlılar için ne yapılması gerektiği tartışılırken, medyatik bir ifadeyle ‘‘evine gitmeyi reddeden’’ yaşlı bireyler için tek çözüm yolu, onları ne zaman biteceği belli olmayan bir karantina süreci içine dahil etmekti. Tamamen kronolojik yaşa indirgenerek hayata geçirilen ve yaşlıları koruma amacı taşıyan bu uygulama, 21 Mart 2020 tarihinden itibaren 65 yaş ve üzerindeki her bireyin süresiz olarak evde kalmalarını zorunlu hale getirdi. Evlerine kapanan yaşlıların bu süreci nasıl geçirdiklerine dair akıllarımızda da soru işaretleri oluştu. Bu sebeple çalışmada,  ABD’li coğrafyacı Graham D. Rowles (1978) ın[1] sözünü ettiği ve ‘‘mekânın mahkûmları’’ olarak nitelendirebileceğimiz yaşlıların Covid-19 sürecini deneyimleme biçimleri ve hikâyelerine yer verilmektedir. Çalışma kapsamında, İstanbul’da ve İzmir’de ikamet eden, aralarında tek başına yaşayan yaşlılar ile yoksul yaşlıların da yer aldığı 65 yaşın üzerindeki toplam 8 katılımcı ile telefon arayıcılığıyla gerçekleştirilen mülakatlar değerlendirilmektedir. Örneklem grubunun sözü edilen iki şehirden seçilmesindeki etken ise, yaşlı nüfus oranının fazla olduğu ilçelere sahip olmaları ve kentsel yaşlı nüfusun salgın dönemindeki deneyimleriyle ilgili çeşitlilik sunmasıdır. Araştırma bulguları çerçevesinde, karantinadaki yaşlıların gündelik yaşam pratikleri ile süreçten etkilenme düzeyleri tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Covid-19, 65 Yaş Üstü, Karantina, Mekânın Mahkûmları.