Research Information System
ASES INTERNATIONAL HEALTH, ENGINEERING AND SCIENCES CONGRESS, Ankara, Turkey, 7 - 08 May 2022, pp.265
Gıda işletmelerinde ürün veya hizmetin, hijyen kurallarına uygun olarak sağlanması insan
sağlığı açısından son derece önemlidir. Ürün veya hizmet üreten gıda işletmelerinin, müşteri
sağlığını koruyabilmesi, pazarda var olabilmesi, pazar payını arttırarak kazanç sağlayabilmesi
ve kamu kurumları karşısında kanunlara uyum sağlayabilmesi bakımından önem arz
etmektedir. Bu çalışmada; Antalya ili unlu mamuller sektöründeki küçük ölçekli işletmelerin
üretim alanlarındaki gıda güvenliği ve hijyen sanitasyon uygulamaları, personelin bu
uygulamalara yaklaşımı ve bilgi birikimlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın ana
materyalini, Antalya ili ve ilçelerinde faaliyet gösteren 52 adet unlu mamül işletme yöneticisi
ve 173çalışan ile anket yöntemi ile yüz yüze görüşülerek veriler elde edilmiştir. İşletmelerdeki
hijyen faktörleriyle ilgili katılımcıların algı, tutum ve davranış düzeylerinin cinsiyet, yaş, eğitim
ve gelir düzeyi, sektör tecrübesi, işletme tecrübesi ve hijyen uygulamaları bilgisi yeterlilik
durumuna göre fark analizleri yapılmıştır. Bu bağımsız değişkenlerden iki alt grubu olanların
fark analizleri için bağımsız örneklem t testi, 3 ve daha fazla alt grubu olanların fark analizleri
için ise tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. ANOVA analizlerinde grup içindeki birebir
karşılaştırmalar için Bonferroni Post Hoc analizi uygulanmıştır. Araştırma sonuçlarına göre
değerlendirmesi yapılan 38 hijyen faktörünün 37’sinde erkek ve kadın katılımcıların algı, tutum
ve davranış düzeylerinde istatistiki olarak anlamlı düzeyde farklılar tespit edilmiştir (t değerleri
için p>0,05). Katılımcıların %64,2’sinin erkek, %34,1’inin kadın, %43,9’unun 18-30 yaş
arasında, yarısına yakınının (%45,1) ilköğretim mezunu olduğu ve %42,2’sinin sektörde 5 yıl
ve altında bir tecrübeye sahip olduğu belirlenmiştir. Hijyen uygulamalarıyla ilgili bilgilerinin
yeterli olup olmadığı sorulduğunda ise %65,3 oranında katılımcının hijyen bilgisinin yeterli
olduğu tespit edilmiştir. Katılımcıların algı düzeylerinin en düşük olduğu alan “işletmede
herhangi bir gıda güvenliği sisteminin bulunması” ile ilgilidir. Katılımcıların algı düzeyinin en
yüksek olduğu hijyen alanı ise “küflenmiş gıdaların küflü kısımlarının atılıp kalanının
tüketilemeyeceği” (4,76) iken algı düzeylerinin yüksek olduğu diğer hijyen alanları ise
“perakende satış yaparken eldiven takılması” (4,67), “Covid-19 ile ilgili bir rahatsızlık
geçirmeme” (4,60), “üretim alanında sigara içilmemesi” (4,56), “çöp ve atıklara temas ettikten
sonra hijyenik olarak elleri yıkama” (4,54) ve “işletmelerde fare, hamam böceği gibi zararlıların
bulunmamasıdır” (4,51). Aylık geliri 3000TL üzerinde olan çalışanların, hijyen eğitimi ve
belgesini daha fazla aldıkları ve daha fazla sağlık kontrolünden geçtikleri tespit edilmiştir.
Sonuç olarak unlu mamul işletmelerinde çalışanların hijyen ve sanitasyon konusunda kişisel
algılarının ve bilinçlerinin orta düzeyde ve üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle unlu
mamul işletmelerinde çalışan personelin kişisel hijyen konusunda bilgi ve uygulamalarının
arttırılmasına yönelik olarak gerekli önlemlerin işletmeler tarafından alınması gerektiği
önerisinde bulunulabilir