Research Information System
in: GELENEĞİN MİRASI, BAYSAL Ali Fuat,AK Rıdvan,ÇAKIR Şerife, Editor, Necmettin Erbakan Üniversitesi Yayınları (NEU YAYINLARI KTB. S. No: 48888) Yaka Mah. Yeni Meram Cad. Kasım Halife Sok. No: 11/1 Meram / KONYA 0332 221 0 575 - www.neuyayin.com, Konya, pp.345-355, 2021
Geçmişi binlerce yıl öncesine dayanan, sürdürülebilirliği ile günümüze kadar
uzanan, günümüzde de arkeolojik ve geleneksel nitelikleriyle maddi kültür
değerlerine önemli katkılar sunan çömlekçilik, aynı zamanda modern seramik
sanatının da ilham kaynağıdır.
Neolitik Dönemden günümüze binlerce yıllık pişmiş toprak üretiminin,
Anadolu’nun özellikle ören yerlerine yakın kırsal kesimlerindeki yerleşmelerinde
üretim tarzında fazla bir değişiklik olmadan sürdürülebiliyor olması, Somut
Olmayan Kültürel Miras alanında dikkat çekici bir yer kaplamaktadır. Çömlekçilik,
aynı zamanda pişmiş toprağın yok edilemeyen bir malzeme olması nedeniyle
arkeolojik, antropolojik, sanatsal, etnografik vb. birçok disiplinde veriyi günümüze
taşıması bakımından bizlere önemli kaynaklar sunmaktadır.
Estetik ya da güzele erişim betimleri, Platon’dan itibaren yakın dönem
düşünürlere kadar birçok filozof tarafından sınırları belirsiz felsefi kapsamda,
değişik önermeleri ve eleştirileriyle tartışılmış, bu tartışmalı ve eleştirel
yaklaşımlar, tüm sanat dallarını etkilemiş, çeşitli ekollerin ve sanat akımlarının
doğmasına neden olmuştur. Bu süreçte özellikle 17.yüzyılın sonlarından itibaren
başlayan sanat ve zanaat tartışmaları devamında, 18.yüzyılın sonlarına
gelindiğinde “sanatçı” kelimesiyle “zanaatçı” kelimesi birbirinin karşıt anlamlısı
haline gelmişti; “sanatçı” güzel sanat eserlerinin sahibiyken zanaatçı faydalı işler
yapan ancak minör seviyede işlerini icra eden biriydi.
Simgesel sanatın ilk örnekleri olarak kabul edilen prehistorik seramiklerden
itibaren 19. yüzyıla gelindiğinde Konstrüktivistlerin ve Bauhaus Okulunun
“sanatta ve teknikte birlik” anlayışı kapsamında seramik sanatı da bu tasarım
devrimi ile çok farklı bir zemine oturmuştur. Bu dönemde tartışmaların ortasında
olan seramiğin tam anlamıyla sanata evirilmesinde çıkış noktası primitif
çömlekçilik olmuştur.
Yaklaşık 9000 yıllık Anadolu çömlekçiliği, günümüzde de sürdürülebilirliği ile çok
önemli kültürel değerler yaratmasının yanında, batıda olduğu gibi modern
seramik sanatına da ilham vermesi de dikkat çekicidir.